We worden zeer regelmatig uitgenodigd door mensen die voordat een overlijden heeft plaatsgevonden met ons in gesprek willen over de mogelijkheden bij een uitvaart. Soms is er nog niets aan de hand maar hebben mensen concrete vragen. Bijvoorbeeld wat de kosten zijn van de uitvaart die zij voor ogen hebben zodat ze zich voor dat bedrag kunnen verzekeren. Of men wil meer weten over de (rechten over de) graven die in de familie zijn. Maar we worden ook vaak gebeld als mensen (ernstig) ziek zijn. Die mensen vinden het over het algemeen een fijne gedachte dat er al iets voor de uitvaart is geregeld zodat ze na het overlijden niet overal mee bezig hoeven. Of ter geruststelling dat hun wensen kunnen worden uitgevoerd.
Met name de gesprekken met mensen die weten dat een overlijden nadert, vind ik heel bijzonder. Eigenlijk wordt er als ik bij de familie ben uiteindelijk maar kort over de vorm van het afscheid gepraat. Meestal blijken de vragen daarover kort te beantwoorden te zijn en is de geruststelling dat het goed komt, voldoende. Wanneer de vragen die er over de uitvaart zijn, zijn besproken beginnen mensen te vertellen over het geleefde leven en over de situatie zoals die nu is. Dat ervaar ik iedere keer als zó speciaal. Er wordt veel gezegd, er wordt vaak ook veel gezwegen. Geen nietszeggend zwijgen omdat er geen woorden voorhanden zijn. Zwijgen om te realiseren, om door te laten dringen. Gewoon er zijn, verder hoeft er niet veel. Mensen doen hun verhaal. Wat zijn hun grootste zorgen op dat moment, waar zit hun angst? Maar ook: waar zijn ze dankbaar voor, waar genieten ze – juist nu – zo van? Wat was er fijn, waar is er spijt? Het zijn intieme, kwetsbare verhalen waarin mensen zichzelf laten zien. Het is niet niks dat ik naar hen mag luisteren, vragen mag stellen, erbij mag zijn.
Het werk van een uitvaartbegeleider is heel divers. We moeten een rouwkaart o.a. kunnen ontwerpen (naasten willen vaak iets heel persoonlijks), onder tijdsdruk veel bestellen en organiseren, de overledene verzorgen, creatief zijn, het budget bewaken en intermediair zijn. Allemaal prachtige onderdelen van ons werk. Maar als ik voor mezelf spreek vind ik de gesprekken, zowel voorgesprekken als die wanneer we worden gevraagd een uitvaart te regelen, het meest indrukwekkend. Laatst zei iemand waar ik een voorgesprek mee had: ‘wat heb jij bijzonder werk’. Ik bevestigde dat. Ik zei: ja het is heel…….. en toen wist ik het goede woord niet. Eervol? Dankbaar? (voor de duidelijkheid: ik dankbaar dat ik erbij mag zijn). Betekenisvol? Nee, die woorden klopten allemaal niet. Het is meer, het is stil en er zijn geen woorden voor.