Ik zag laatst foto’s van toen ik net begon te werken als uitvaartbegeleider. Dat is 22 jaar geleden, ik was 27 jaar. Op de foto zag ik er echter ouder uit dan nu (uiteraard niet in mijn gezicht helaas). De kleding die ik daar draag: een lange rok tot net boven de enkels, een zwarte blouse met een zwarte blazer en een heel lange jas eroverheen. Qua kleur is er niet veel veranderd; we dragen bij uitvaarten nog steeds standaard zwart. Maar wel eigentijds. Soms een jurk of rok, soms een pak: een beetje afhankelijk van wat er bij de naasten past.
Steeds vaker krijgen we het verzoek om een andere kleur dan zwart te dragen. Eergisteren nog. Ik kwam in een crèmekleurig pak bij een familie. Nadat we wat praktische zaken hadden doorgenomen vroeg een dochter van de overledene wat ik op de dag van de uitvaart zou dragen. Ik schrok een beetje, dacht dat ze mijn lichte kleding misschien te informeel vond en dat ze zich ervan wilde vergewissen dat ik op de dag van de uitvaart donker gekleed zou zijn. Ik zei dat ik een zwarte rok of zwarte broek zou dragen; afhankelijk van wat zij beter vonden. ‘Dit wat je nu aan hebt vind ik beter’, zei ze toen. ‘Onze moeder hield niet van zwart, dit zou ze veel mooier vinden’.
Ik legde uit dat we graag aan de wensen van de familie voldoen. Wat echter wel lastig blijkt is dat alleen de familie weet dat het hun eigen wens is. De bezoekers van de uitvaart zijn daardoor af en toe erg kritisch. Ik heb wel eens op verzoek van een familie echt vrijetijdkleding gedragen, maar kreeg toen van enkele bezoekers van de uitvaart de vraag of ik niet wist hoe ik me als uitvaartbegeleider hoor te kleden. Soms hebben mensen andere specifieke wensen waar we voldoen. Laatst wilde een familie geen condoleanceregister. Daar keken ze toch nooit meer in en ze vonden zo’n boek niet fijn. Dus legden wij geen register neer maar vertelden we de gasten van de familie dat ze direct konden condoleren en plaatsnemen in de zaal. Een aantal mensen vonden dat maar niets en vertelden me dat het handig was om een register neer te leggen.
Wanneer de naasten kiezen voor iets dat anders is dan men is gewend, zijn er enkele aanwezigen die dat lastig vinden en denken dat het uitvaartbedrijf die keuzes maakt. Uiteraard is dat nooit zo; de familie kiest en bepaalt hoe het afscheid eruit ziet. Wij kunnen hooguit mogelijkheden aandragen en mensen wijzen op de consequenties van hun keuzes. Een tijdje geleden koos een familie voor een wat kleinere zaal. Het aantal bezoekers kon er net in, maar de naasten wilden per se een intieme kleine ruimte. Ik wees hen erop dat sommige bezoekers dat als rommelig zouden ervaren, maar dat vonden ze geen bezwaar. Zoals ik al verwachtte waren er bezoekers die me erop wezen dat er in de nabijgelegen kerk veel meer plaats was. Maar de familie was blij dat het afscheid had plaatsgevonden op een plek die vertrouwd voor hen voelde. Klein maar fijn, vonden zij. En dat is heel veel waard.